TANIMI – AMACI – HEDEFLERİ

Birdenbire hastalanan veya yaralanan kişiye tıbbi tedavi yapılıncaya kadar anında ve olay yerinde çevre olanaklarıyla yapılan geçici müdahaleye ilkyardım nedir.

İlkyardımcı şunu asla unutmamalıdır ki; yapacağı işlem bir tedavi değildir; çünkü amacımız tedavi değildir ilk yardımdır. Bazı kitaplarda ilk yardım, 3T (tanı- tedavi- taşıma) olarak açıklamaktadır. Ancak bura da geçen ikinci T (tedavi) ifadesi sürücü kurslarında verilen ilkyardım eğitiminde doğru olarak kabul edilemez Bilindiği gibi, tedaviyi sağlıkla ilgili okullarda eğitim alarak meslek sahibi olanlar yapabilirler.

AMACI:

Yaralının durumunu kontrol altına alıp daha kötüye gitmemesine engelleyerek hayat kurtarmaktır.

• SAKATLIĞI ÖNLER,
• SAKATLIK DERECESİNİ AZALTIR,
• İLK YARDIM HAYAT KURTARIR

İLKELERİ:

İyi bir ilk yardım için şu ilkelere uyulmalıdır:

• Çabuk karar vererek yaralıyı değerlendirmek
• Yaralıyı bulunduğu pozisyondan kurtararak uygun pozisyon vermek
• Geçici önlemi hemen almak
• Kalabalığı uzaklaştırmak
• Moral vermek
• Bilincini açık tutmak
• Sıcak tutmak
• Çamaşırları keserek çıkarmak
• Güvenli yere almak.

HEDEFLERİ:

• Solunumun sağlanması
• Kalbin çalıştırılması
• Kanamanın durdurulması
• Şokun engellenmesi
• Yaranın dış etkenlerden korunması
• Uygun pozisyon verilmesi
• Haberleşmenin sağlanması

Yaralının Taşınarak Sevk Edilmesi

Örneğin, bir otobüs kazasında birçok yaralı var ise, önce soluk almayandan, kalbi çalışmayandan, kanaması olandan başlayarak ilk yardım yapılmalıdır.

AŞAMALARI:

• 1.Trafik emniyet önlemlerini almak.Kaza yapan aracın arkasına 150m. geriden görülebilecek şekilde reflektör koyulmalı. dönemeçte ise ön tarafa da yerleştirilebilir.( Taş,lastik ve ağaç dalı koymak yanlıştır. Orada bırakılabilecekleri ihtimali düşünülürse başka kazalara neden olabilir.) Böylece hem zincirleme kaza önlenerek yeni yaralanmalar da önlenmiş olacak, hemde araçtaki yaralının durumu ikinci darbe ile daha kötüye gitmemiş olacak. İlk yardımcının da güvenliği sağlanmış olacaktır.
• 2. Yaralıyı tehlikeli yerden güvenli yere almak.
• 3. Hangi konuda ilkyardım yapılacağına karar vermek ve uygulamak.
• 4. Haberleşmeyi sağlamak.
• 5. Hangi yaralının önce taşına cağına karar vermek; gruplamak.
• 6. Yaralıları taşıyarak sevk etmek.

ilerideki konularımızda bu aşamalar tek tek açıklanacağı için burada sadece aşama olarak sayılmış ve detaylandırılmamıştır.

İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ:

Yaşamak bir insan hakkı, yaşatmak için çaba harcamak da bir yurttaşlık görevidir. Bu bilinçle bir ilkyardımcıda şu özellikler bulunmalıdır:

• Öncelikle ilkyardım konusunda yeterli bilgi ve beceriye.sahip olmalıdır.
• Empati geliştirmeli (kendisini yaralının yerine koyma).
• Yarayı iyi değerlendirmeli.
• Ümitsizlik belirtisi göstermeden sakin olmalı.
• İlk yardımcı kendi güvenliğini riske atmamalı.
• Çevre olanaklarından iyi yararlanmalı.
• Eldeki malzemeyi en iyi şekilde kullanmalı.
• Yaralıya moral verebilmeli.
• Ambulans geldiğinde sağlık görevlilerine gerekli bilgileri aktara bilmeli.

İlk yardım bilgi ve becerisini kazanan sürücüler, kazayı gördüğü anda müdahale etmek zorundadırlar. Yoksa hem insanlık görevlerini yapmamış olacaklar hem de puan ve para cezasını birlikte ödeyeceklerdir.

İlk yardım uygulamalarına başlamadan önce, ilkyardımcı öncelikle hem kendi hem de yaralının güvenliğini sağlamak zorundadır. Bu nedenle şu önlemleri almalıdır.

• İşaret vererek araç sağda durdurulur.
• Dörtlü sinyaller yakılır.
• Kaza yerinin en az 150 metreden görülebilecek şekilde reflektör veya sinyalli, ışıklı cihaz yerleştirilir.
• Taş, ağaç dalı, lastik koyulmaz
• Böylece zincirleme kaza önlenrniş olur.
• Mümkünse kaza yapan aracın kontağı kapatılarak motoru devreden çıkarılır.
• Aracın yanma olasılığına karşı dikkatli olmalı.
• Aracın devrilme olasılığı unutulmamalıdır.
• İlk yardımın yapılacağı ortam hazırlanırken şunlara dikkat edilmelidir:
• Taşımaya uygun bir yer olması.
• Aydınlatma uygun olması.
• İlk yardım malzemelerinin kolay ulaştırılabileceği bir yer olması.
• Araç ve ambulansın girebileceği yer olması.
• İklim koşullarının uygun olduğu ortam olması gerekiyor ki ilkyardımcı ilkyardımı rahat, uygun bir ortamda süratle uygulayabilsin.

Yaralının araçtan çıkarılması son derece önemlidir. Yapılacak bir yanlışlık onun ölümüne, durumunun daha kötüye gitmesine veya sakat kalmasına neden olabilir. Eğer yaralı araçta sıkışmamış ise emniyet kemeri çözüldükten sonra mümkünse 3 kişiyle çıkarılmalıdır.

Ancak bir kişiden başka kimse yoksa.ve araç yanıyorsa acele olarak, tek kişi ile çıkarılır.

Kapılar açılmıyorsa bazı aletlerle (levye gibi ) açılması için uğraş verilir, ilk yardımcının ve yaralının güvenliği için araba sabitlenmeden kesinlikle yaralı çıkarılmalıdır.

Yaralı araçtan çıkarılıp ne tür bir ilkyardıma gereksinimi olduğuna karar verilir verilmez hemen uygun bir pozisyon verilmelidir. Aksi hal de ilkyardımın etkinliği kalmaz. Hangi yaralıya hangi pozisyonların verileceği ilerideki konularımızda yeri geldiğinde.

ilkyardımın temel kurallarından birisi de yaralının yaşamsal bulgular şunlardır.

• Soluğu: Solunumun olup olmadığı.
• Kalp atımı: Nabzın hissedilip hissedilmediği.
• Bilinci: Kaybedip kaybetmediği.
• Kanaması: Olup olmadığı çeşidi.
• Yarası: Ne tür olduğu.
• Rengi: Şoka girip girmediği.
• Isısı: Düşüp düşmediği.
• Gözbebekleri: Kalbin durup durmadığı veya beyin kanamsı olup olmadığı.